Ашықтұқымдылар – көбею мүшесі ретінде алғаш рет тұқымы, сондай-ақ нағыз мықты тамыры қалыптасатын өсімдік бөлімі. Ашықтұқымдылардың шығу тегі – жойылып кеткен тұқымды қырықжапырақтар болды. Сонымен қатар көптеген ежелгі ашықтұқымдылар да жойылып кетті. Қазіргі ашықтұқымды өсімдіктер, негізінен, қылқанжапырақтылар класынан тұрады. Оларға шырша, қарағай, балқарағай, арша және т.б. ағаштар жатады (20-сурет). Өсімдіктердің осы бөлімінің маңызды ерекшелігі – көбею мүшесі ретінде тұқымының пайда болуы. Спорасы бар спорангий жойылып, оның орнына тұқымы бар бүр пайда болады. Қылқанжапырақтылар класының маңызды белгісі – ерекше инетәрізді жапырақтары – қылқаны болып табылады.
Көптеген қылқан жапырақтардың жапырақтары тар, инелер тәрізді — мұндай жапырақтар инелер деп аталады.
Инелер тығыз теріні балауыз затымен жабады, сондықтан өсімдіктер аздап буланып, қолайсыз жағдайларға жақсы бейімделеді. Кейптер сияқты кейбір түрлерде жапырақтары масштабты.
Ашықтұқымдылар — жер үсті, әдетте мәңгі жасыл ағаштар мен бұталар (кейде лианалар).
Ашықтұқымдылардың мүшелері болады — сабағы, тамыры мен жапырақтары бар. Бұл өсімдіктер тұқымдары арқылы таралады, көбейеді. Ашықтұқымдылардың осылайша аталуы олардың тұқымдарының бүршік қабыршағы бетінде ашық жатқанына байланысты.
- Назар аудар!
Тұқымның болуы бұл өсімдіктерге споралы өсімдіктерге қарағанда үлкен артықшылық береді. Споралардан айырмашылығы, тұқымдарда қоректік заттар бар және тұқымның ішінде орналасқан болашақ өсімдіктің эмбрионы қолайсыз жағдайлардан жақсы қорғалған.
Ашықтұқымдылар — жоғары сатыдағы тұқымдық өсімдіктердің өте ежелгі тобы. Олар өз гүлденуіне 150 миллион жыл бұрын жеткен. Сол кезде олар біздің планетамыздың жер үсті өсімдіктерінің арасында басым болды.
Қазіргі ашықтұқымдылардың ішінде қылқан жапырақтылар ең танымал. Біздің елде қылқан жапырақты өсімдіктер кең таралған. Оларға шырша, қарағай, самырсын, балқарағай, арша, кипарис т.б.
