Q – жылу мөлшері [Q] = 1 Дж
c – заттың меншікті жылусыйымдылығы [c] = 1 Дж/ кг К
m – дененің массасы [m] = 1 кг
t – температура [t] = 1 °C
λ – меншікті балқу жылуы [λ] = 1 Дж/кг
r – меншікті булану жылуы [r] = 1 Дж/кг
q – отынның меншікті жану жылуы [q] = 1 Дж/кг
Дененің ішкі энегиясын екі тәсілмен өзгертуге болады:
- Жұмыс істеу арқылы, мұнда ішкі энергия сыртқы күштердің А жұмысына тең шамаға өзгереді.
- Жылу беру арқылы, мұнда ішкі энегияның өзгерісі Q жылу мөлшерімен сипатталады.
- Есіңде сақта!
Жылу мөлшері (Q) – жылу берілу кезіндегі ішкі энергияның өзгеруін сипаттайтын сандық өлшемі.
1 г суды 1°С-ға қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін калория деп атайды.
1 кал ≈ 4,19 Дж
Жылулық баланс теңдеуі
Температураларының мәндері әртүрлі жылу оқшауланған денелер жүйесінде жылу алмасу процесі жүреді. Процесс жүйеде жылулық тепе-теңдік орнағанға дейін жалғасады. Бұл жағдайда денелер жүйесі үшін жылулық баланс теңдеуі орындалады ( мұндағы n − жүйедегі денелер саны):
Q1 + Q2 + … + Qn = 0
- Есіңде сақта!
Жылу алмасу нәтижесінде дене энергия жұтатын болса, онда теңдеудегі денеге берілетін жылу мөлшері оң, ал дене энергия бөлетін болса – жылу мөлшері теріс мәнде болады.
Дереккөз : Физика 10 сын. Н.А. Закирова /Р. Р. Аширов У. 2019 ж.
Оқушының қысқаша анықтамалығы 5-11 сын. П.И.Алтынов/П.А.Андреев/А.Б.Балжи, 2006 ж.