- Есіңде сақта!
Дененің үдеуі оған әсер ететін күштермен анықталады. Алайда ол дененің өзіндік қасиеттеріне де байланысты. Осы байласынты сипаттай отырып жаңа физикалық өлшемді массаны еңгізейік.
Күш пен үдеудің модульдар арасындағы тура пропорцианалды тәуелділік күш пен үдеу модульдары тұрақты және күшке тәуелсіз өлшем екенін білдіреді:
Арбаға гір сала берген сайын, оңай байқалатындай, гірлер көбірек болған сайын оның жылдамдығы жәйірек үдей береды, яғни үдеу азая түседі.
Сол үшін гір толы арбаға қарағанда толы емесінде F/a қатынасы азырақ. Бұл үдеудің тек ғана күштен емес, дененің қасиеттеріне де байланысты екенін дәл растайды.
- Жазып ал!
F/a үдеуге тең қатынасын Дененің массасы (нақтырақ, инертті массасы) деп атайды.
Ньютонның екінші заңы
Масса туралы айта отырып, Ньютонның екінші заңын шығарайық: Заттың массасының оның үдеуіне көбейтіндісі сол затқа әсер етіп жатқан күшке тең.
Бұл кішкетай ғана теңдеу табиғаттың негізгі заңдарын көрсетеді. Сонымен қатар бұл теңдеуге өте үлкен дәлдікпен әлемдегі өте үлкен денелермен қатар, кішкене ғана бөлшектер де бағынады.
- Есіңде сақта!
Айытпақшы, егер денеге күш әсер етпесе әлде олардың жиынтығының соммасы нөльге тең болса, инерциалдық есеп жүйесінде a = 0, содан v=const. Осы нәтиже Ньютонның бірінші заңының тұжырымдамасына келеді.