- Есіңде сақта!
Күшті өлшеу үшін арнайы құралдар - динамометрлер қолданылады.
Күш өлшем бірлігі — Н (ньютон) болып табылады .
Қарапайым динамометрдің жұмыс істеуі кез-келген күш пен серпімділік күшімен теңесуіне негізделген.
Ең қарапайым динамометрді ағашқа бекітілген ілулі серіпппе көмегімен жасай аламыз .
Динамометр шкаласында күш өлшем бірлігі ньютондар жазылған . Суретте көрсетілгендей , жүкті ілгеннен кейін динамометр нұсқары 0-ден 1,4-ке жетті. Бұл жүктің салмағы 1,4 Н тең екенін білдіреді .
- Серпімділік күші туралы көбірек білгім келеді .
Тігіннен орналасқан серіппеге әр түрлі күш түсіре отырып , оның әр жолы қаншалықты созылғанын шкаланың көмегімен анықтауға болады . Ол үшін алдымен серіппе шкаласы градуирленеді . Градуирлеу — құралды нақты бөліктері бар шкаламен жабдықтау.Алдымен серіппе созылмаған кездегі көрсеткіштің орны белгіленеді . Осыдан кейін 1Н күш түсіріледі . Түсірілген күш әрекетінен серіппе , мысалы , 1 см-ге созылды делік . Гук заңыңа сәйкес серіппенің созылуы түсірілген күшке пропорционал екенін білеміз . Осылай градуирленген серіппе — динамометр көмегімен әр түрлі күштерді өлшеуге болады .
Мысал , серіппеге массасы 102 г жүк ілінді делік , онда оған шамамен 1Н ауырлық күш әрекет етеді.
Себебі ,
Бұл күш әсерінен серіппе созылады.
Қолдануда әртүрлі динамометрлер қолданылады .
Тәжірибеде медициналық динамометрлер қолданылады .
Оған қоса , сынап , гидравликалық , жүк (өте үлкен күштерді өлшеу үшін ) динамометрлерді қолданады.
Дереккөз : Физика және астрономия 7 сын. Башарұлы Р./Тоқбергенова У. 2007 ж.