- Броундық қозғалыс - сұйықтықтар мен газдарда жүзетін қатты дененің микроскопиялық көрінетін бөлшектердің ретсіз қозғалысы.
Назар аудар!
- Броундық қозғалыс ешқашан тоқталмайды.
Браундық қозғалыс жылу қозғалысының салдары және дәлелі болып табылады.
1827 жылы ботаник Роберт Браун суда жүзіп жатқан гүл тозаңының микроскопиялық бөлшектерін және тозаң бөлшектері жылдам және кездейсоқ қозғалатындығын байқады, Бір айналып, бір жерден екінші орынға жылжығанын бақылады. Кейіннен мұндай күрделі зигзаг қозғалысы газда немесе сұйықта кідіртілген кішкентай өлшемдегі (1 мкм) кез-келген бөлшектерге тән екені белгілі болды. Браун қозғалысының себебі ұзақ уақыт бойы түсініксіз болды. Осы әсер ашылғаннан кейін 80 жылдан кейін оған түсініктеме берілді:
Браундық қозғалыс су молекулаларының әсерінен пайда болады, олар үнемі ретсіз қозғалады.
Молекулалар ретсіз қозғалатындықтан, браун бөлшектері әртүрлі жағынан соққыларды алады, сондықтан олар осындай таңғаларлық қозғалыс жасайды. Су молекулалары өзгермелі бөлшекке әртүрлі жағынан тиеді, сол себепті бөлшек бір бағытта немесе екіншісінде соққы алады. Осы соққылардан туындаған бөлшектердің қозғалысы неғұрлым байқалса, бөлшек аз болады.
- Назар аудар!
Температура өссе, бөлшектер қозғалатын жылдамдық та өседі!
Сондықтан молекулалардың ретсіз қозғалысы жылу қозғалысы деп аталады.
Дереккөз : Физика және астрономия 7 сын. Башарұлы Р./Тоқбергенова У. 2007 ж.