Ауырлық орта

Ауырлық центрі Жердің бетінде болатын барлық өзара әрекеттесулерде массалар центрімен сәйкес келеді, себебі барлық денелердің өлшемдері Жердің өлшемдеріне қарағанда анағұрлым кіші болады. Ауырлық күшінің әсерінен дене ілгерілемелі қозғалады, дененің барлық нүктелері бірдей орын ауыстырады.

Дұрыс пішінді дененің ауырлық центрі оның симметрия центрімен сәйкес келетінін еске түсірейік. Шар, сақина, диск үшін бұл – олардың геометриялық центрі (а-сурет), цилиндр мен құбыр үшін осьтерінің ортасы (ә-сурет). Куб, тікбұрышты параллелепипед үшін симметрия центрі – диагональдарының қиылысу нүктесі (б-сурет). Дененің бірнеше күштің әсерінен болатын қозғалысын зерттей отырып, біз оларды дененің барлық массасы жинақталған материялық нүктеге алмастырдық, осы нүкте массалар центрі болып табылады

Біз алдымен ауырлық центрін, штангалармен байланыстырылған, массасын шарлармен байланыстыруға болмайтын әртүрлі массадағы екі шардан тұратын кездегі қарапайым жағдай үшін табамыз. Сонымен қатар, өзектердің ұзындығы шарлардың радиусынан едәуір үлкен болады. Содан кейін шарларды материалдық нүктелер деп санауға болады. Сонымен, А және В материалдық нүктелерінде салмақсыз өзекпен байланысқан F1 және F2 ауырлық күштері бір-біріне параллель әрекет етеді. Осы күштердің геометриялық қосындысы — қорытқы ауырлық күш

Теңдік қаралып жатқан дененің ауырлық центрінің орнын анықтайды. Нәтижесінде пайда болған параллель ауырлық күштерін қолдану нүктесі осы күштерді қолдану нүктелері арасындағы қашықтықты күш модуліне кері пропорционал сегменттерге бөледі.
Денелердің ауырлық центрлерін табу маңызды техникалық міндет болып табылады, өйткені көпірлер, бөгеттер, ғимараттар, теледидар мұнаралары, автомобильдер, зымырандар және т.с.с. тұрақтылық, ауырлық орталықтарының жағдайына байланысты.Сондықтан әртүрлі формадағы денелердің ауырлық орталықтарын табу әдістерімен танысу керек.
Денелердің ауырлық центрін табу

Дереккөз : Физика 10 сын. Н.А. Закирова /Р. Р. Аширов У. 2019 ж.